Nowa KRS: sędziowie Sądu Najwyższego powinni zrzec się urzędu

Stanowisko dotyczy postanowień sędziów Sądu Najwyższego Izby Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych (Pawła Księżaka, Grzegorza Żmija, Leszka Boska), którymi zawieszono szereg postępowań w sprawach z odwołań od uchwał KRS, w tym o nieprzedstawieniu wniosku o powołanie do pełnienia urzędu na stanowisku sędziego sądu powszechnego, sędziego Sądu Najwyższego, z uwagi na konieczność przeprowadzenia zmian legislacyjnych usuwających wady procesowe określone w wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (Wielka Izba) z 21 grudnia 2023 r., C-718/21 oraz w wyroku pilotażowym Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z 23 listopada 2023 r. Wałęsa przeciwko Polsce (skarga m50849/21).

KRS wyraziła „wątpliwości co do zachowania przez tych sędziów nie tylko należytych standardów zasad etyki zawodowej sędziów, ale przede wszystkim obowiązującego porządku konstytucyjnego”.

W stanowisku stwierdzono, że "wyroki trybunałów międzynarodowych nie stanowią źródła powszechnie obowiązującego prawa w Polsce i nie stanowią podstawy prawnej do działania organów Państwa, realizując funkcję pomocniczą jako formalnie niewiążące źródło poznania prawa". Jak dodano, "wyroki skierowane przeciwko Państwu, podlegają wykonaniu wyłącznie poprzez działanie Państwa".

KRS: zasadne rozważenie dobrowolnego złożenia urzędu

Dalej KRS wskazuje, że wydawanie orzeczeń w oparciu o nieistniejącą podstawę prawną, skutkiem których jest nierespektowanie obowiązku podejmowania czynności bez zwłoki stanowi jednocześnie naruszenie wyrażonego w art.45 ust. l Konstytucji prawa obywateli do sądu. "Analizowane postanowienia Sądu Najwyższego tamują możliwość prawomocnego zakończenia postępowań nominacyjnych. W sytuacji występującego obecnie zjawiska znacznie wydłużonego oczekiwania stron i uczestników postępowań na rozpatrzenie spraw sądowych, wydawanie przez Sąd Najwyższy orzeczeń, uniemożliwiających przedstawienie Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej wniosków o powołanie sędziów w Sądzie Najwyższym i sądach powszechnych, przyczynia się do pogłębienia tego stanu rzeczy. W społecznym odczuciu jednostek może być to postrzegane jako godzące w zasadę zaufania obywateli do Państwa i władzy sądowniczej" - czytamy.

W stanowisku KRS zaapelowała do sędziów o zachowanie należytych standardów pełnionego urzędu sędziego. Jak podkreślono „powstrzymywanie się przez sędziego od sprawowania wymiaru sprawiedliwości stoi w rażącej sprzeczności z podstawowymi obowiązkami sędziego, wynagradzanego z budżetu Skarbu Państwa, a tym samym wydaje się w takich sytuacjach zasadne rozważenie dobrowolnego złożenia urzędu”.